Το Λύκειο Ηρακλείου της «Ελληνικής Παιδείας» πάει Ισπανία!
Το ξημέρωμα της Κυριακής 2 Ιουλίου 2017 αντιπροσωπεία 16 μαθητών του Λυκείου της Ελληνικής Παιδείας Ηρακλείου αναχώρησε προκειμένου να λάβει μέρος στο καλοκαιρινό σχολείο της Academia Saguntina (2-9 Ιουλίου 2017).
Εκεί εργασθήκαμε στα θέματα: «Καθημερινός βίος στην αρχαία Ρώμη» και «Αρχαίο ελληνικό δράμα».
Το Ευρωπαϊκό αυτό Σχολείο για τον Κλασσικό Πολιτισμό έχει ως σκοπό την συνάντηση νέων από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εισηγήσεις, εργαστήρια και άλλους σύγχρονους τρόπους προσέγγισης του αρχαίου κόσμου, και αφορά μαθητές και σπουδαστές ηλικίας 16-19 ετών.
Παράλληλα, και μετά από πρόσκληση του διακεκριμένου ελληνιστή καθηγητή κ. Jose Navarro, διευθυντή της Ακαδημίας, οι μαθητές μας ανέβασαν στο Sagunto της Ισπανίας – συνεργαζόμενοι με τους Ισπανούς και Ιταλούς σπουδαστές της Ακαδημίας – αποσπάσματα από την τραγωδία του Σοφοκλή «Αντιγόνη». Τα αποσπάσματα αυτά είχαν παρουσιαστεί με εξαιρετική επιτυχία και κατά τη διάρκεια του Ιωβηλαίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλασικών Σπουδών Euroclassica το καλοκαίρι του 2016 στην Αθήνα. Επίσης, θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφτούν σημαντικούς πολιτιστικούς χώρους της Μαδρίτης και της Βαλένθιας (μουσείο Prado στη Μαδρίτη, City of Arts and Sciences στη Βαλένθια κλπ.)
Πέρα από τον τιμητικό χαρακτήρα της πρόσκλησης, αξίζει να τονιστεί ότι και το ακαδημαϊκό – μορφωτικό μέρος του προγράμματος συνιστά μια ιδιαίτερη ευκαιρία για τους μαθητές μας και θα συντελέσει στην απόκτηση μαθησιακών ευκαιριών με εξωστρεφές πρόσημο, ικανό να αναδείξει την καλλιέργεια των ελλήνων μαθητών σε ένα διεθνές κοινό.
Περισσότερα στη σελίδα της Ακαδημίας (στα Ισπανικά)
Καθημερινή Ανταπόκριση
1η Μέρα
Καλημέρα από το Σαγούντο!
Τι να πρωτοπούμε για την πρώτη μας ημέρα στην Academia Saguntina; Μετά από το μακρύ ταξίδι της Κυριακής (Αθήνα – Μαδρίτη αεροπορικώς, εκκλησιασμός στη Μαδρίτη, Μαδρίτη – Βαλένθια / Σαγούντο με λεωφορείο, σύνολο πάνω από 12 ώρες!), η Δευτέρα ήρθε να μας γεμίσει με νέες εμπειρίες:
– Υποδοχή στο Δημαρχείο του Αρχαίου Σαγούντου για όλους τους συμμετέχοντες στις εργασίες της Ακαδημίας.
– Πρώτο μέρος της περιήγησής μας στον κόσμο της αρχαίας Ρώμης: στην Domus Baebia, χώρο ειδικά διαμορφωμένο ώστε να αναπαριστά την οικία της Ρωμαϊκής οικογένειας Baebia, για την παρουσία της οποίας στο Σαγούντο του 1ου π.Χ. αιώνα υπάρχουν άφθονες αρχαιολογικές μαρτυρίες. Γνωρίσαμε τα μέλη της οικογένειας, αποκτήσαμε ο καθένας την «ταυτότητα» ενός από αυτά και, παράλληλα, γνωρίσαμε την ενδυμασία και τα διακριτικά του καθενός, αλλά και τις κοινωνικές τάξεις, ρόλους και επαγγέλματα της εποχής, μέσα από ένα διασκεδαστικό «παιχνίδι» μάθησης και συμμετοχής. Στο τέλος, φτιάξαμε και την προσωπική μας «σφραγίδα» – δαχτυλίδι, ένδειξη κοινωνικής ισχύος!
– Στο απογευματινό πρόγραμμα, αρχίσαμε την προετοιμασία της παράστασης της Αντιγόνης, προσπαθώντας να εντάξουμε – με τη βοήθεια της Θεατρολόγου Gemma Lopez – στην παρουσίαση των χορικών και τους φίλους μας από την Ισπανία και την Ιταλία. Παράλληλα, διαπιστώσαμε ότι οι διοργανωτές ενδιαφέρονται ιδιαίτερα και για τους παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς! Θα κάνουμε το καλύτερο!
– Το βράδυ, μετά το δείπνο, συνεχίσαμε τις πρόβες υπό το σεληνόφως, στην ταράτσα του ξενοδοχείου! Πολλή δουλειά έπεσε!
Πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την 1η μέρα
2η Μέρα
Καλημέρα από το Σαγούντο!
Κάθε μέρα και νέες γνώσεις, και νέες εμπειρίες!
Το πρωινό μάθημα ρωμαϊκού πολιτισμού ασχολήθηκε με τα έθιμα της γέννησης στην αρχαία Ρώμη: γνωρίσαμε μια σειρά από συνήθειες και επιλογές των Ρωμαίων –κάποιες τελείως ξένες προς εμάς, κάποιες ίδιες σχεδόν με τα σύγχρονα έθιμα! Στη συνέχεια, φτιάξαμε με πηλό το προσωπικό μας παιδικό φυλαχτό, αντίγραφο αντίστοιχων ρωμαϊκών!
Το μεσημέρι ξεκινήσαμε για το χωριό Santa Maria el Puig, όπου βρίσκεται ένα εκπληκτικό μοναστηριακό συγκρότημα γοτθικού ρυθμού του 13ου αιώνα. Δοκιμάσαμε την ακρίβεια των ισπανικών συγκοινωνιών, αλλά και τη δυσκολία κάθε ξένου να συνεννοηθεί σε οποιαδήποτε γλώσσα εκτός από τα ισπανικά – άντε και στο τοπικό ιδίωμα της Βαλένθιας! Στο εστιατόριο, η παραγγελία ήταν μια μικρή Οδύσσεια – γεμάτη από αμφιβολίες για το τι θα είναι τελικά αυτό το οποίο παραγγείλαμε, αφού (φυσικά!) διαλέξαμε στα… ισπανικά! Το μοναστήρι ωστόσο και ο φιλικός ξεναγός μας Frank μας αποζημίωσαν, καθώς εντυπωσιαστήκαμε από το μεγαλείο του κτίσματος και την τεράστια ιστορία του, συνδεδεμένη με την προσπάθεια των χριστιανών ισπανών να ανακτήσουν την Ιβηρική από τους Άραβες, καθώς και με την θαυματουργική εύρεση μιας βυζαντινής εικόνας της Παναγίας.
Κουρασμένοι επιστρέψαμε στο Sagunto για να κάνουμε την απογευματινή μας πρόβα, μαζί με τους ισπανούς και ιταλούς φίλους μας: Θέλουμε δουλειά ακόμα…
Πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την 2η μέρα και…αύριο… Βαλένθια!
3η Μέρα
Καλημέρα και πάλι από το Σαγούντο!
Είμαστε πια στη μέση της εβδομάδας και ήρθε η ώρα και για λίγη πολιτιστική περιήγηση!
Το πρωινό πρόγραμμα μας έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθούμε με την κατασκευή των μωσαϊκών στην αρχαία ρωμαϊκή οικία. Μάθαμε για την ιστορία και τις τεχνικές κατασκευής τους, τα υλικά που χρησιμοποιούνται και γενικότερα το ρόλο τους στη συμβολική και την εικονοποιία. Στο τέλος, φτιάξαμε και το δικό μας μωσαϊκό, ακολουθώντας προϋπάρχοντα ρωμαϊκά μοτίβα ή δημιουργώντας με βάση τη δική μας έμπνευση!
Στη συνέχεια, ξεκινήσαμε για τη Βαλένθια: όλη η μέρα δικιά μας! Με τη βοήθεια του Rafa, συνεργάτη της Ακαδημίας, περπατήσαμε από το Σταθμό του Βορρά μέχρι το εκπληκτικό συγκρότημα της «Πόλης των Τεχνών και των Επιστημών» μέσα από τους δρόμους της πόλης. Μας δόθηκε η ευκαιρία να εκτιμήσουμε τη θαυμάσια αρχιτεκτονική των παλιών κτιρίων, αλλά και την εντυπωσιακή φροντίδα των κατοίκων για την πόλη τους: τα πάντα καθαρά, όλα προσεγμένα, καθετί διακοσμημένο και επιμελημένο με φροντίδα για το ωραίο! Αφού περπατήσαμε στον εντυπωσιακό κήπο που διασχίζει την πόλη, επισκεφθήκαμε το Ωκεανογραφικό Μουσείο, το μεγαλύτερο της Ευρώπης, καθώς και – για όσους το ήθελαν – το Μουσείο Επιστημών.
Μετά από ένα πεντάωρο εντατικού περπατήματος και διαρκών εναλλαγών, ήρθε η ώρα για… shopping! Αναμνηστικά και δώρα – πάντα με… μέτρο! – έγιναν ανάρπαστα στο μεγαλύτερο πολυκατάστημα της πόλης! Η επιστροφή μας βρήκε κουρασμένους αλλά γεμάτους από εικόνες και νέες παραστάσεις. Να μην παραλείψουμε την… περιπετειώδη επιστροφή – διότι για να επιβεβαιώσουμε τη διαδρομή μας και να πάρουμε το σωστό λεωφορείο δοκιμάσαμε τα πάντα: οι τηλεφωνικές υπηρεσίες δεν απαντούσαν, οι υπάλληλοι δεν ήταν στη θέση τους, οι οδηγοί δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν και, φυσικά, κανείς σχεδόν δεν μιλούσε αγγλικά!
Μετά, φαγητό και ύπνος! Αύριο έχουμε πρόβες και η ημέρα της παράστασης πλησιάζει… απειλητικά!
4η Μέρα
Άλλη μια υπέροχη μέρα στο Σαγούντο! Η σημερινή μέρα δεν είχε μόνο μορφωτικό και πολιτιστικό μέρος – είχε και ευκαιρίες αυτοκριτικής και αυτοσυνειδησίας.
Η περιήγησή μας στον κόσμο του ρωμαϊκού πολιτισμού συνεχίστηκε εντατικά: Το πρώτο μέρος του πρωινού ήταν αφιερωμένο στο ρωμαϊκό θέατρο και τις παραστάσεις αρχαίου δράματος που δίνονταν σε αυτό. Πέρα όμως από τα όσα ήδη ξέραμε (αφού το ρωμαϊκό δράμα σε μεγάλο βαθμό συνέχισε την παράδοση του αρχαιοελληνικού δράματος), ασχοληθήκαμε έμπρακτα και με άλλες παραμέτρους που συνήθως περνάνε απαρατήρητες: κοινωνική σημασία του θεάτρου, ήχοι, μουσικά όργανα, μάσκες, ηθοποιία κλπ. Στο τέλος ανεβήκαμε στο αναστυλωμένο ρωμαϊκό θέατρο του Σαγούντου, στο κάστρο της πόλης, όπου θα δώσουμε το Σάββατο την παράσταση της Αντιγόνης.
Στη συνέχεια, επισκεφθήκαμε το ευρηματικό Μουσείο Ελληνορωμαϊκού Δράματος, όπου ο καθηγητής Ναβαρο μας έδειξε σκηνικά και αναπαραστάσεις από παλιότερες θεατρικές προσπάθειες και μας εισήγαγε συνοπτικά στο πνεύμα του αρχαίου δράματος – έτσι όπως ένας μη Έλληνας που αγαπά τον ελληνικό πολιτισμό το προσεγγίζει, κάποτε με μια ματιά πιο καθαρή από τη δική μας. Μας εντυπωσίασε η αμεσότητα και το πάθος με το οποίο μιλούσε για την αρχαιότητα σαν να είναι κάτι ζωντανό, κάτι που έχει να πει πολλά στον σύγχρονο άνθρωπο∙ καθώς και η ενεργός αγωνία του να μην αφήσει να χαθεί αυτός ο θησαυρός από τη συνείδηση των νέων ανθρώπων.
Το καλύτερο μάς το άφησε για το τέλος – δύο κρίσιμες πληροφορίες: 1. Ο δήμος του Σαγούντου σε συνεννόηση με την Academia Saguntina μας ζήτησε να δώσουμε ανοιχτή παράσταση ελληνικών χορών στην πλατεία του Σαγούντου το βράδυ της Παρασκευής για τους κατοίκους της πόλης! 2. Ο καθηγητής John Bulwer, πρόεδρος της Euroclassica, ήρθε από τη Βρετανία για να παρακολουθήσει την παράστασή μας!
Όπως είναι φυσικό, οι πρόβες του απογεύματος έλαβαν πιο εντατικό χαρακτήρα. Το πιο ωραίο είναι ο τρόπος με τον οποίο οι ισπανοί και ιταλοί συμφοιτητές μας έχουν ενταχθεί στην παράσταση και πώς «ανταλλάσσουμε», γλωσσικά και θεατρικά, μέρη των επεισοδίων και των στασίμων – σε μια πανευρωπαϊκή εκδοχή της Αντιγόνης και των μηνυμάτων της, που τόσο έχει ενθουσιάσει τους θεατές μας στις πρόβες! Και, βέβαια, όλοι λατρεύουν τους ελληνικούς χορούς – κάποιοι προσπαθούν να μάθουν και να τους χορεύουν!
Τώρα πια έχουμε όλοι γνωριστεί μεταξύ μας, Έλληνες και μη Έλληνες: και χαιρόμαστε τη δυνατότητα να επικοινωνούμε, να μαθαίνουμε, να συζητούμε σαν μια μεγάλη παρέα!
Πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την 4η μέρα
5η Μέρα
Τι μέρα κι αυτή που πέρασε!
Θεωρητικά αυτή θα ήταν η τελευταία μέρα με μαθήματα, η τελευταία με σπουδή στον ρωμαϊκό πολιτισμό. Μάλλον όμως, κατέληξε η πρώτη με σπουδή στον ευρωπαϊκό πολιτισμό!
Στη Domus Baebia – το ρωμαϊκό μας… σπίτι! – έχουμε γιορτή, για την προ ημερών γέννηση του εγγονού του συγκλητικού. Με αφορμή το συμπόσιο που οργανώνεται, ασχοληθήκαμε με τις οικιακές λειτουργίες και την υγιεινή, καθώς και με τον τρόπο ετοιμασίας του φαγητού, τις διατροφικές συνήθειες και τον ημερήσιο κύκλο της ζωής στην αρχαία Ρώμη. Στη συνέχεια περάσαμε στην πράξη: το συμπόσιο, στο οποίο ήμασταν όλοι καλεσμένοι, έπρεπε να το ετοιμάσουμε εμείς! Αξιοποιώντας, λοιπόν, τις βασικές διατροφικές επιλογές της εποχής, ακολουθήσαμε τις συνταγές και φτιάξαμε ορεκτικά, σάλτσες, γλυκά και πλήθος άλλα εδέσματα – τα οποία… τιμήσαμε καταλλήλως! Παράλληλα, μάθαμε λεπτομέρειες για τα έθιμα και τους συμβολισμούς των συμποσίων, τα οποία υπερβαίνουν την απλή συνάθροιση για γεύμα ή δείπνο.
Το απόγευμα από νωρίς συνεχίσαμε τις πρόβες – αυτή τη φορά με έμφαση στο χορευτικό πρόγραμμα που θα παρουσιάζαμε το βράδυ: Η Academia Saguntina σε συνεργασία με τοπικούς φορείς οργάνωσε ανοιχτό τοπικό δρώμενο στην πλατεία της παραλίας Σαγούντου, με παρουσίαση ελληνικών χορών και τοπικά εδέσματα! Ο καιρός, ωστόσο, πήγε να μας τα χαλάσει: από το μεσημέρι και μετά ο αέρας δυνάμωσε, ο ουρανός βάρυνε και περιστασιακά έβρεχε. Παρά τις αντίξοες συνθήκες η παράστασή μας έγινε κανονικά.
Παρουσιάσαμε οκτώ ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς σε ένα μικρό (λόγω καιρού) αλλά ενθουσιώδες κοινό, με το δικό μας ενθουσιασμό να είναι απαράμιλλος και τη χορευτική ομάδα να καταθέτει όλες της τις δυνάμεις. Στο τέλος, όλοι μαζί, Έλληνες, Ιταλοί και Ισπανοί χορέψαμε μαζί τους δικούς μας χορούς, σε μια κίνηση ενότητας και φιλίας, μια κίνηση που μας έδειξε τη δυνατότητα να βλέπουμε τις διαφορές στα έθιμα και τους τρόπους ως το σημείο αφετηρίας από το οποίο θα ξεκινήσει η επικοινωνία και η αλληλοκατανόηση! Αξέχαστη βραδιά για όλους μας!
Και πλέον… η τελική παράσταση της Αντιγόνης!
Περισσότερες φωτογραφίες από τα πρωινά μαθήματα.
6η Μέρα
Η μεγάλη μέρα έφτασε!
Από το πρωί οι πρόβες ήταν έντονες και συνεχείς. Όλοι συγκεντρωμένοι σε ό,τι είχαμε αναλάβει, ώστε όλα να είναι έτοιμα στην εντέλεια. Μετά από ένα τρίωρο προετοιμασιών είχαμε την ευκαιρία στο μεσημεριανό διάλειμμα να κάνουμε βόλτα στην παραλία της πόλης ή να επισκεφθούμε μια υπαίθρια αγορά: Τόσο πολύ μοιάζουν οι Ισπανοί μαζί μας!…
Νωρίς το απόγευμα άρχισαν οι τελικές ετοιμασίες: στολές, χτενίσματα, τακτοποιήσεις… Στο Ρωμαϊκό θέατρο του Σαγούντου οι θεατές ενθουσιώδεις και θερμοί γνώστες του αρχαίου δράματος.
Όλα πήγαν τέλεια! Δώσαμε τον καλύτερο εαυτό μας, αποδώσαμε τε έργο με πάθος, βαθιά κατανόηση και συγκίνηση! Μετά το αποθεωτικό χειροκρότημα ο πρόεδρος της Ακαδημίας καθηγητής Navarro και το επιτελείο του μας έδωσαν τα πιστοποιητικά παρακολούθησης της Ακαδημίας καθώς και τα αναμνηστικά μας∙ ενώ ο πρόεδρος της Euroclassica καθηγητής Bulwer τόνισε τη σημασία μιας παράστασης βασισμένης στην αρχαία σκέψη, αλλά ανεβασμένη από σύγχρονους νέους προερχόμενους από τρεις διαφορετικές μεσογειακές χώρες.
Το βράδυ μας βρήκε όλους μαζί, Έλληνες, Ισπανούς και Ιταλούς, να συζητάμε θερμά και αγαπημένα, λίγο πριν τον αποχαιρετισμό!…
Πλούσιο Φωτογραφικό υλικό από την παράσταση.
7η Μέρα
Η τελευταία, συγκινητική μέρα του ταξιδιού μας!
Το πρωινό ξύπνημα δεν ήταν εύκολο μετά από τις έντονες εμπειρίες της χτεσινής ημέρας. Έγινε ακόμη πιο δύσκολο λόγω του συγκινητικού αποχαιρετισμού με τους νέους φίλους μας… Έλληνες, Ισπανοί και Ιταλοί, όλοι σε μια αγκαλιά, με την ανάμνηση των όμορφων στιγμών και εμπειριών που ζήσαμε, αλλά και με την προσδοκία μιας επικοινωνίας που δεν τέλειωσε μα μόλις ξεκίνησε… Ίσως η πιο όμορφη στιγμή της Ακαδημίας, όπως είπε κι ο Καθηγητής Ναβάρο: η εικόνα των νέων ανθρώπων που δεν τους χωρίζει η γλώσσα ή η καταγωγή, αλλά τους ενώνει ο πολιτισμός και η νεανική ελπίδα!
Πρώτη στάση στη Βαλένθια για τη Θ. Λειτουργία: σε έναν μικρό ισόγειο χώρο, παρακολουθήσαμε στα ρωσικά την ακολουθία της Λειτουργίας. Κι αν ο χώρος δεν είχε πολυτέλειες, κι αν η γλώσσα ήταν ακατάληπτη, οι μελωδικές ψαλμωδίες της ρωσικής χορωδίας και κυρίως η κατάνυξη των συμμετεχόντων μάς έδειξαν πως μπορεί κανείς ακόμη και μακριά από το οικείο του περιβάλλον να συμμετέχει στα ίδια, πανορθόδοξα θρησκευτικά βιώματα…
Αμέσως μετά άρχισε το ταξίδι για τη Μαδρίτη. Μετά από 5 περίπου ώρες ήμασταν στο Μουσείο Prado, ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία τέχνης παγκοσμίως. Εντυπωσιαστήκαμε από τα αριστουργήματα εννέα αιώνων ζωγραφικής και γλυπτικής που αποθησαυρίζονται σε αυτό, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται και πασίγνωστοι πίνακες του Γκρέκο, του Γκόγια, του Ρούμπενς και πολλών άλλων. Ένα εξαιρετικό μάθημα τέχνης, και μια ευκαιρία να δούμε από κοντά πολλά από όσα μαθαίνουμε στα σχολικά μας βιβλία!
Το τελευταίο κομμάτι του ταξιδιού περιλάμβανε μια σύντομη περιδιάβαση με το λεωφορείο στους κύριους δρόμους της Μαδρίτης: Εντυπωσιακές λεωφόροι, μεγαλοπρεπή κτίρια, ιστορικές στιγμές πέρασαν σύντομα μπροστά από τα μάτια μας, πείθοντάς μας ότι αξίζει να ξανακάνουμε στο μέλλον ένα πιο… αναλυτικό πέρασμα από αυτήν την τόσο ενδιαφέρουσα πόλη!
Αποχαιρετώντας μας ο υπεύθυνος της Ακαδημίας τόνισε για μια ακόμη φορά τα οφέλη από την επίσκεψή μας στην Ισπανία: οφέλη όχι μόνο μορφωτικά αλλά και ευρύτερης καλλιέργειας, οφέλη που έχουν να κάνουν με τη συνειδητοποίησή μας ως υπεύθυνων πολιτών και πνευματικών ανθρώπων, που σταδιακά αναλαμβάνουμε την προοπτική και το μέλλον∙ με κύριο εφόδιο την ελληνική καταγωγή και την πολιτιστική μας παράδοση, αλλά και με το βλέμμα στο ρόλο μας ως «κοινωνών» πολιτισμού μαζί με τους νέους των άλλων χωρών που μοιράζονται τις ίδιες αξίες!
Το ταξίδι του γυρισμού είχε γλυκόπικρη γεύση: χαρά της επιστροφής σε αγαπημένα πρόσωπα και τόπους, νοσταλγία για το μικρό αυτό διάλειμμα με τα πλούσια ερεθίσματα και ευκαιρίες. Θα μας πάρει μέρες να κατατάξουμε και να αξιολογήσουμε όλες αυτές τις εμπειρίες που τόσο δυναμικά, καταιγιστικά σχεδόν, βιώσαμε αυτή την εβδομάδα!