30 Σεπτεμβρίου 1826.

Κάστρο της Ακρόπολης, Αθήνα.
Ο στρατηγός Γιάννης Μακρυγιάννης υπερασπίζεται το κάστρο με νύχια και με δόντια, ενώ οι εμφύλιες διαμάχες μεταξύ των Ελλήνων καλά κρατούν – με τραγικές για τον αγώνα συνέπειες.

Σε μια ανάπαυλα της μάχης, ο Μακρυγιάννης φιλιώνει με τον Γκούρα και πιάνουν το γλέντι και το τραγούδι.

Διηγείται ο Μακρυγιάννης στα Απομνημονεύματα:

Τότε έκατζε ο Γκούρας και οι άλλοι και φάγαμεν ψωμί τραγουδήσαμεν κ᾿ εγλεντήσαμεν.
Με περικάλεσε ο Γκούρας κι᾿ ο Παπακώστας να τραγουδήσω
ότ᾿ είχαμεν τόσον καιρόν οπού δεν είχαμεν τραγουδήση – τόσον καιρόν,
οπού μας έβαλαν οι ᾿διοτελείς και ᾿γγιχτήκαμεν δια να κάνουν τους κακούς τους σκοπούς.
Τραγουδούσα καλά.
Τότε λέγω ένα τραγούδι…

Ο Ήλιος εβασίλεψε Έλληνα μου, βασίλεψε
και το Φεγγάρι εχάθη
κι᾿ ο καθαρός Αυγερινός που πάει κοντά την Πούλια,
τα τέσσερα κουβέντιαζαν και κρυφοκουβεντιάζουν.
Γυρίζει ο Ήλιος και τους λέει, γυρίζει και τους κρένει
Εψές οπού βασίλεψα πίσου-από μια ραχούλα,
άκ᾿σα γυναίκεια κλάματα κι᾿ αντρών τα μυργιολόγια
γι᾿ αυτά τα ᾿ρωϊκά κορμιά ᾿σ τον κάμπο ξαπλωμένα,
και μέσ᾿ το αίμα το πολύ είν᾿ όλα βουτημένα.
Για την πατρίδα πήγανε ᾿σ τον Άδη, τα καϊμένα.

Ο μαύρος ο Γκούρας αναστέναξε και μου λέγει
– Αδελφέ Μακρυγιάννη, σε καλό να το κάμη ο Θεός
άλλη φορά δεν τραγούδησες τόσο παραπονεμένα.
Αυτό το τραγούδι σε καλό να μας βγη.
– Είχα κέφι, του είπα, οπού δεν τραγουδήσαμεν τόσον καιρόν.

Ότι εις τα ᾿ρδιά1 πάντοτες γλεντούσαμεν…

  1. ΄ρδια = ορδιά, στρατόπεδα

Μάρτιος του 2021. Με αφετηρία τον ταμπουρά του Μακρυγιάννη αφουγκραστήκαμε τα γλέντια στα στρατόπεδα των επαναστατών του ’21, τα τραγούδια στα κλέφτικα λημέρια, τα μοιρολόγια αντρών και γυναικών για τις σφαγές και τις λεηλασίες τα 400 χρόνια της σκλαβιάς. Τον πόνο και τη λεβεντιά.

Συγκεντρώσαμε δημοτικά τραγούδια για την τουρκοκρατία και την επανάσταση του ’21 από όλες τις γωνιές του Ελληνισμού. Σας προσφέρουμε αυτό τον ψηφιακό χάρτη με αφορμή τα 200 χρόνια από την έναρξη του αγώνα για την ελευθερία των προγόνων μας. Για κάθε τραγούδι στο χάρτη μας, θα δείτε τους στίχους και ιστορικά στοιχεία και φυσικά θα το ακούσετε.

Θα χαρούμε πολύ αν αυτός ο χάρτης σας συντροφέψει αυτές τις μέρες που γιορτάζουμε την μεγάλη επέτειο 1821-2021. Αν ακούσετε τα τραγούδια του στις σχολικές γιορτές σας, αν τα χορέψετε στα σπίτια σας και αν τα τραγουδήσετε με την καρδιά σας.

Γυμνάσιο Αμαρουσίου
«Η Ελληνική Παιδεία»